Σαν σήμερα... 14 Νοέμβρη 1831, πεθαίνει ο Γερμανός φιλόσοφος Γκέοργκ Βίλχελμ Φρίντριχ Χέγκελ (Georg Wilhelm Friedrich Hegel) (1770 - 1831), κύριος εκπρόσωπος του γερμανικού ιδεαλισμού...

Ο Χέγκελ επηρέασε βαθιά τη δυτική φιλοσοφία και έγινε γνωστός για τη διαλεκτική 
θεωρία του.
Σύμφωνα με τον Χέγκελ, η ιστορία του κόσμου είναι η ιστορία της διαλεκτικής απο-
κάλυψης του απόλυτου πνεύματος. Η έκφραση γίνεται στην ύλη. Και η ύλη, δηλαδή 
ο κόσμος , προχωρά σε διαλεκτικές ενότητες (θέση-αντίθεση-σύνθεση). 
Από την πιο μικρή έως την πιο μεγάλη διαλεκτική ενότητα. Από τον άνθρωπο, στα 
κράτη , στον κόσμο όλο.
Πρώτο επίπεδο της διαλεκτικής σχέσης είναι η «θέση» που είναι το απόλυτο πνεύμα. 
Στο δεύτερο επίπεδο το πνεύμα μετατρέπεται στο διαλεκτικό του δίπολο  στην «αντί-
θεση» που είναι η ύλη. Ο Λόγος γίνεται ύλη. Με την εμφάνιση του ανθρώπου στην 
ιστορία του κόσμου, πραγματοποιείται το τρίτο διαλεκτικό στάδιο.: «η σύνθεση». 
Εδώ η φύση αποκτά συνείδηση του εαυτού της, δηλαδή πνεύμα. Και το πνεύμα αναγ-
νωρίζει, βλέπει κατάματα τον εαυτό του, το παγκόσμιο πνεύμα.
Η ιστορία του κόσμου δεν είναι σύμφωνα με το Χέγκελ αποτέλεσμα δράσης των ανθ-
ρώπων (Βασιλάδων, Τυράνων και Πολιτικών), αλλά του ίδιου του Πνεύματος που εκ-

φράζεται απλώς στην ύλη. 

Συνεχιστής της σκέψης και κοσμοθεωρίας  του Χέγκελ υπήρξε ο Καρλ Μαρξ. 
Ο Μαρξ ερμηνεύει την ιστορία του κόσμου ακριβώς με τη χεγκελιανή διαλεκτική δομή. 
Μόνο που ως  αφετηριακό σημείο των πάντων, βγάζει το απόλυτο παγκόσμιο πνεύμα 
από τη «θέση» και τοποθετεί εκεί την ύλη ως αρχή των πάντων. Έτσι ο Μαρξ προτάσ-
σει την «αντίθεση» του Χέγκελ ως «Θέση» , δηλαδή δημιουργεί τον διαλεκτικό υλισμό 
ως παραλλαγή της Χεγκελιανής Φιλοσοφίας. 

Κοσμάς Λεοντιάδης