28 Οκτώβρη 1940...

Στις 3 το πρωί της 28ης Οκτώβρη 1940, ο Ιταλός Πρέσβης Ε. Γκράτσι επιδίδει στον 
Έλληνα δικτάτορα Ι. Μεταξά τηλεγραφική διακοίνωση, με την οποία η φασιστική 
κυβέρνηση της Ιταλίας, που βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση με τη Βρετανία, 
απαιτούσε - ως «έμπρακτη» απόδειξη της ουδετερότητας της Ελλάδας - να της 
επιτραπεί να καταλάβει στρατιωτικά ορισμένες θέσεις στρατηγικής σημασίας επί 
ελληνικού εδάφους (δίχως να προσδιορίζει ποιες).

Η επίδοση του τελεσιγράφου ήταν ουσιαστικά μια τυπική υπόθεση, δεδομένου ότι 
οι απαιτήσεις της ιταλικής πλευράς ήταν εξωφρενικές, αόριστα διατυπωμένες, ενώ 
έδιναν περιθώριο μόλις 3 ωρών για την αποδοχή ή την απόρριψή τους. 
Η επίθεση ήταν προαποφασισμένη. Αυτό εξηγεί και την αντίδραση του Μεταξά, 
ο οποίος δεν έκανε τίποτε άλλο από το να αναγνωρίσει την κατάσταση: «Alors, 
c'estla guerre» (σ.σ. «ώστε έχουμε πόλεμο») ήταν η απάντηση που έδωσε στον 
Ιταλό πρέσβη. Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος άρχιζε.

Η επιλογή στρατοπέδου στη νέα ενδοϊμπεριαλιστική διαμάχη που είχε ξεσπάσει, 
δεν είχε να κάνει με τις ιδεολογικές συγγένειες της τεταρτοαυγουστιανής δικτατο-
ρίας, αλλά με τα στρατηγικά συμφέροντα της ελληνικής αστικής τάξης και τους 
δεσμούς που είχε αναπτύξει με το βρετανικό κεφάλαιο. 

Όπως αποδείχθηκε πάντως στην Κατοχή, η αστική τάξη της χώρας μας δεν είχε 
καμιά διάθεση για ουσιαστική αντίσταση. Την αντίσταση την έκανε ο ίδιος ο λαός, 
μέσα από το ΕΑΜ και με μπροστάρη το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.

*Αναδημοσίευση από τον Ριζοσπάστη