Διαλεκτική μέθοδος και μεταφυσική σκέψη... (Φρίντριχ Ένγκελς)...

"... Καμιά από αυτές τις διαδικασίες και μεθόδους σκέψης δεν χωρά στο πλαίσιο της μεταφυσικής σκέψης. Για τη διαλεκτική, αντίθετα, που αντιλαμβάνεται τα πράγματα 
και τις εννοιακές τους απεικονίσεις ουσιαστικά στην αλληλοσύνδεσή τους, στην αλλη-
λουχία τους, στην κίνησή τους, τη γέννηση και το θάνατό τους, οι διαδικασίες που ανα- φέραμε πιο πάνω αποτελούν επιβεβαίωση για τη μέθοδό της.
Η φύση είναι το πεδίο όπου δοκιμάζεται η διαλεκτική και μπορούμε να πούμε, προς 
τιμή της σύγχρονης φυσικής επιστήμης, πως εξασφάλισε για τη δοκιμή αυτή μια πλού-
σια και διαρκώς αυξανόμενη συγκομιδή από περιστατικά, αποδεικνύοντας έτσι πως 
στη φύση, σε τελική ανάλυση, τα πάντα λειτουργούν διαλεκτικά και όχι μεταφυ-
σικά, πως η φύση δεν επαναλαμβάνει διαρκώς έναν μονότονο και αδιάκοπα επανα-
λαμβανόμενο κύκλο, μα ζει μια αυθεντική ιστορική εξέλιξη.
Σ’αυτό το σημείο πρέπει να αναφέρουμε πάνω απ’ όλους το Δαρβίνο, ο οποίος έδωσε 
το πιο δυνατό χτύπημα στη μεταφυσική αντίληψη για τη φύση, αποδεικνύοντας πως ολόκληρος ο σημερινός οργανικός κόσμος, τα φυτά, τα ζώα, κατά συνέπεια 
και ο άνθρωπος, είναι προϊόντα μιας εξελικτικής διαδικασίας που κρατάει εκατομμύ-
ρια χρόνια τώρα. 
Επειδή όμως οι φυσικοί επιστήμονες που έμαθαν να σκέπτονται διαλεκτικά είναι ακό-
μη ελάχιστοι, η σύγκρουση αυτή ανάμεσα στα αποτελέσματα της έρευνας και τον πατ-ροπαράδοτο τρόπο σκέψης εξηγεί την τεράστια σύγχυση που επικρατεί σήμερα στη 
θεωρία των φυσικών επιστημών και φέρνει σε απελπισία δασκάλους και μαθητές, συγ-γραφείς και αναγνώστες.
Μια σωστή εικόνα του σύμπαντος, της εξέλιξής του και της εξέλιξης του ανθ-ρώπου, καθώς και της αντανάκλασης της εξέλιξης αυτής στο ανθρώπινο μυα-
λό δεν μπορεί, λοιπόν, να γίνει παρά μόνο με διαλεκτικό τρόπο, λαμβάνοντας 
πάντα υπόψιν τις γενικές αλληλοεπιδράσεις ανάμεσα στη γέννηση και το θά-
νατο, ανάμεσα στις προοδευτικές και τις οπισθοδρομικές μεταβολές..."

*Απόσπασμα από το έργο του Φρίντριχ Ένγκελς "Ουτοπιστικός και επιστημονικός σοσιαλισμός"