Η εργάσιμη ημέρα, ο ελεύθερος χρόνος για τους εργαζόμενους και πως απαντά το κεφάλαιο... (Καρλ Μαρξ)...

"... Πόσος είναι ο χρόνος που στη διάρκειά του το κεφάλαιο επιτρέπεται να καταναλώνει την εργατική δύναμη που πληρώνει την ημερήσια αξία της; 
Το κεφάλαιο απαντάει : η εργάσιμη ημέρα αριθμεί καθημερινά 24 ολόκληρες ώρες, 
εκτός από λίγες ώρες ανάπαυσης, που χωρίς αυτές η εργατική δύναμη είναι απολύτως ανίκανη να επαναλάβει την υπηρεσία της...
Ο χρόνος για τη μόρφωση του ανθρώπου, για την πνευματική ανάπτυξη, για την εκπλήρω-
ση κοινωνικών λειτουργιών, για την κοινωνική συναναστροφή, για το ελεύθερο παιχνίδι 
των φυσικών και πνευματικών δυνάμεων, ακόμα και ο ελεύθερος χρόνος της Κυριακής...
όλα αυτά είναι καθαρή ανοησία! Το κεφάλαιο όμως, με το απεριόριστα τυφλό πάθος του 
και με την πείνα δράκου για υπερεργασία, σπάει όχι μόνο τα ηθικά, μα και τα φυσικά ανώ-τατα όρια της εργάσιμης ημέρας. Σφετερίζεται το χρόνο που είναι απαραίτητος για την ανάπτυξη, την εξέλιξη και τη διατήρηση της υγείας του σώματος. Ληστεύει 
το χρόνο που είναι απαραίτητος για την κατανάλωση καθαρού αέρα και ηλια-
κού φωτός. 
Τσιγκουνεύεται το χρόνο που είναι απαραίτητος για το φαγητό... Τον υγιεινό ύπνο που 
είναι απαραίτητος για τη συγκέντρωση, την ανανέωση και το φρεσκάρισμα της ζωικής δύναμης, τον περιορίζει το κεφάλαιο σε τόσες ώρες απονάρκωσης, όσες είναι οπωσδήπο-
τε απαραίτητες για να ξαναζωντανέψει ένας απόλυτα εξαντλημένος οργανισμός..." 

* Αποσπάσματα από "Το Κεφάλαιο" (τόμος 1ος, σελίδες 277 - 279) (Καρλ Μαρξ)